Skip to main content
Search

Rhaglen Archwilio wedi’i chwblhau gan yr Arolygiaeth.

Tabl 14. Archwiliadau yng Nghymru

CompanyAudit topic
DWRCustomer call centre
DWROn site alternative supplies provision
DWRFelindre works and Pentre service reservoir
DWRDrinking Water Safety Planning and Bryn Cowlyd site audit
HDCSugn y Pwll, Bronwylfa, Higher Berse, and Gronwen service reservoirs
DWRCwellyn works
DWRPen y bont works
DWRAir Valves
HDCAir Valves

Canolfan gyswllt cwsmeriaid

Cynhaliwyd archwiliad o ganolfan alwadau defnyddwyr Dŵr Cymru ar 25 Mawrth 2024. Roedd yr ymadrodd stoc a ddefnyddiwyd mewn ymateb i gysylltiadau ynghylch afliwio yn cynnwys cymalau gwrthgyferbyniol yn awgrymu bod y dŵr yn ddiogel i’w yfed ond na fyddai’r cwmni’n disgwyl i’r defnyddiwr ei yfed. Gellid dehongli hyn fel cyngor tawel ‘peidiwch ag yfed’ ac ers hynny mae’r cwmni wedi diwygio geiriad yr ymadrodd stoc hwn i dawelu pryderon defnyddwyr tra bod ymchwiliadau’n cael eu cynnal. Gall y feddalwedd cipio data bresennol a ddefnyddir gan y cwmni gofnodi disgrifiwr sylfaenol ac eilaidd. Ni all gipio disgrifwyr lluosog ar wahan yn unol â Llythyr Gwybodaeth 04/2022 ac eithrio trwy destun naratif y cyswllt. Atgoffir cwmnïau o’r gofyniad i gipio data ar bob disgrifiwr a nodir gan y defnyddiwr yn ystod cyswllt.

Gwaith Felindre

Cynhaliwyd archwiliad o waith Felindre Dŵr Cymru yn Ne Cymru ym mis Mehefin 2024. Gwnaed argymhellion ynghylch rheoli amsugnwyr carbon gronynnog actifedig (GACau) y safle, tynnu monitor ansawdd dŵr ar-lein o wasanaeth, datrys diffygion tanc ôl-olchi glân GAC, diffyg gwelededd monitor wedi’i ddilysu’n driphlyg a larymau ar SCADA, hylendid cyfrinair a threfniadau diogelwch eraill. O blith 12 GAC y safle, roedd chwech wedi rhagori ar amlder adfywio penodol i’r safle o naw mlynedd. Darparwyd tystiolaeth i ddangos capasiti amsugno digonol trwy ddarparu’r niferoedd ïodin cyfryngau diweddaraf ar gyfer yr ïodin a ddefnyddiwyd ac a adfywiwyd yn ddiweddar. Anogir cwmnïau i fonitro dirprwyon disbyddu cyfryngau addas ar adegau rheolaidd ar gyfer pob amsugnwr sydd mewn gwasanaeth er mwyn sicrhau bod y capasiti amsugno yn ddigonol ar gyfer pob senario llwytho dŵr crai. Roedd pwyntiau gosod cap llif y safle o’r fath fel nad oedd yr amseroedd cyswllt gwely gwag gofynnol ar gyfer yr holl baramedrau ansawdd dŵr a nodwyd yn nogfennaeth y cwmni yn gyraeddadwy ym mhob amgylchiad gweithredol. Dylid asesu athroniaethau rheoli llif y safle i sicrhau bod yr amseroedd cyswllt carbon lleiaf (GAC a PAC) a ddiffinnir gan weithdrefnau’r cwmni yn cael eu hystyried. Nodwyd larwm dilysu system ar gyfer y monitorau clorin diheintio wedi’u dilysu’n driphlyg ar y rhyngwyneb peiriant-dyn lleol (HMI) a wiriwyd yn rheolaidd yn ystod taith ar droed o amgylch y safle (Delwedd 18). Cynhyrchwyd y larwm gan ddrifft dros dro o bwynt gosod un o’r monitorau clorin ac nid oedd yn amlwg ar system SCADA y safle. Dylai cwmnïau sicrhau bod pob larwm sy’n ymwneud â rheoli diheintio yn cael ei ddal gan systemau dal cysylltiedig i sicrhau bod gweithredwyr y safle yn mynd i’r afael ag unrhyw ddiffygion cyn gynted ag y bo’n ymarferol. Canfuwyd storfa sodiwm hypoclorit a ddefnyddiwyd mewn trefniant dosio dros dro mewn ystafell heb reolaethau tymheredd ac nid oedd samplu clorad dŵr terfynol wedi’i drefnu (Delwedd 19). Atgoffir cwmnïau o’r gofyniad i bob sodiwm hypoclorit gael ei storio yn unol â gofynion BS EN 901:2013 ac i fonitro sgil-gynhyrchion cysylltiedig mewn dŵr wedi’i ddosio. Canfuwyd nodyn ysgrifenedig â llaw gyda chyfrinair SEMD safle hanesyddol yn ystafell reoli’r safle. Atgoffir cwmnïau o bwysigrwydd hylendid cyfrineiriau i sicrhau bod mesurau diogelwch o’r fath yn effeithiol.

Delwedd 18 HMI Clorin

Delwedd 19 Dosio hypoclorit dros dro

Gwaith Cwellyn

Cynhaliwyd archwiliad yng ngwaith Cwellyn Dŵr Cymru ym mis Awst 2024, fel rhan o raglen archwilio seiliedig ar risg yr Arolygiaeth. Denodd y gwaith sylw cenedlaethol yn 2005 pan ddaeth yn ganolbwynt i achosion o Cryptosporidium, gan arwain at 231 o achosion wedi’u cadarnhau o cryptosporidiosis a chamau cyfreithiol dilynol yn erbyn y cwmni. Mewn ymateb, cafodd y gwaith trin ei uwchraddio’n sylweddol, gan gynnwys gosod triniaeth uwchfioled ar gyfer anactifadu Cryptosporidium.

Canolbwyntiodd archwiliad 2024 ar brosesau a pholisi diheintio’r gwaith. Yn dilyn yr adolygiad, gwnaed saith argymhelliad i’r cwmni, gan fynd i’r afael â dosio cemegol, mesurau diogelwch, a gwelliannau i’w bolisïau diheintio.

Pryder allweddol a godwyd yn ystod yr archwiliad oedd llinell sampl heb ei diogelu yn mynd i mewn i’r tanc cyswllt trwy agoriad, gan beri risg diogelwch bosibl. Er bod y cwmni wedi cydnabod y mater a’i ddogfennu yn ei gofrestr risg, ni chymerwyd unrhyw gamau i liniaru’r risg nes iddi gael ei nodi gan arolygwyr yn ystod yr archwiliad.

Delwedd 20 Llinell sampl heb ei diogelu ar do’r tanc cyswllt

Ni ellid gweithredu datrysiad llawn tra bod y tanc cyswllt yn parhau i gael ei gyflenwi, gan olygu bod angen gwaith peirianneg sylweddol i alluogi mesurau cywirol. Yn dilyn yr archwiliad, cyflwynwyd atgyweiriad dros dro i wella trefniadau diogelwch tra bod cynlluniau ar gyfer cael gwared ar y tanc yn cael eu datblygu.

Argymhellwyd y cwmni i adolygu ei weithdrefnau, ei brosesau uwchgyfeirio, a’i fframwaith llywodraethu i sicrhau bod problemau tebyg a datrysiadau posibl yn cael eu nodi’n fwy effeithiol yn y dyfodol. Yn ogystal, gwnaed argymhelliad i ailasesu’r fethodoleg gwerthuso risg i integreiddio risgiau diogelwch yn well i’r broses asesu gyffredinol, gan sicrhau eu bod yn cael eu dogfennu’n briodol a’u trin lle bo’n berthnasol.

Delwedd 21 – Atgyweiriad dros dro newydd i amddiffyn y llinell sampl (llun trwy garedigrwydd Dŵr Cymru).

Er nad yw gwaith Cwellyn wedi profi problemau blas ac arogl wrth ddosbarthu eto, mae’r cwmni wedi dod ar draws pryderon o’r fath mewn safleoedd dŵr wyneb eraill yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Ar hyn o bryd nid oes proses drin benodol ar y safle hwn, ar gyfer cael gwared ar gyfansoddion blas ac arogl fel 2-methylisoborneol (MIB) neu geosmin, er y gallai gweithgaredd biolegol yn yr hidlwyr ddarparu rhywfaint o liniaru. Gwnaed argymhelliad i’r cwmni adolygu ei strategaethau tymor byr, canolig a hir i leihau’r risg hon a sefydlu cynlluniau wrth gefn. Dylai’r cynlluniau hyn sicrhau ymateb rhagweithiol i atal risgiau cysylltiedig rhag cynyddu, gan gynnwys blas, arogl, a phresenoldeb MIB a Geosmin.

Gyda newid hinsawdd yn cynyddu’r tebygolrwydd o ddigwyddiadau gwres eithafol a sychder, rhaid i gwmnïau ailasesu eu hasesiadau risg yn rheolaidd a chynllunio eu mesurau ymateb i barhau i fod yn wydn yn wyneb heriau amgylcheddol sy’n esblygu.

Gwaith Penybont 

Bu pedwar digwyddiad yng ngwaith Penybont Dŵr Cymru a oedd yn cynnwys afloywder uwch o fewn y broses ddiheintio ar draws 2023 a 2024. Roedd pob digwyddiad yn cynnwys rheoli risgiau afloywder o fewn prif bibell ddŵr sy’n codi o’r safle i danc dosbarthu a chyswllt oddi ar y safle. Cynhaliwyd archwiliad adweithiol o’r safle ym mis Medi 2024 mewn ymateb. Nodwyd sawl ffactor risg yn ystod yr ymweliad a gwnaed argymhellion. Ers hynny mae’r cwmni wedi gosod monitor afloywder wrth fewnfa’r tanc a chyfleuster dargyfeirio i lawr yr afon i wastraff i alluogi cynnwys a gwaredu dŵr lle bo angen. Mae rhaglen gyflyru wythnosol ar gyfer y brif bibell ddŵr hefyd wedi’i chychwyn i liniaru cronni pellach o waddod. Mae camau gorfodi hefyd wedi’u cymryd ar ffurf hysbysiadau ledled y cwmni i gyflawni gwelliannau ym mhrosesau rheoli prosesau diheintio.

Falfiau aer 

Roedd pob cwmni yng Nghymru yn destun archwiliad ledled y diwydiant o’u harferion rheoli falfiau aer.

Mae Hafren Dyfrdwy a Dŵr Cymru yn defnyddio dogfen Manylebau Mecanyddol a Thrydanol y Diwydiant Dŵr (WIMES) 8.09 i lywio safonau asedau ar gyfer falfiau aer cwmnïau. Mae’r safon ddiwydiannol hon yn rhoi’r cyfle i wyro oddi wrth argymhellion y gwneuthurwr ynghylch swyddogaeth y dyluniad gwreiddiol a rheoli perfformiad parhaus. Lle mae offer wedi’i osod o fewn systemau cyflenwi, mae’n hanfodol bod canllawiau’r gwneuthurwr yn cael eu dilyn i sicrhau perfformiad boddhaol parhaus. Mae methu â gwneud hynny yn cynrychioli risg i weithrediad ac ansawdd dŵr.

Mewn llawer o achosion, nid oedd y cofnodion a gedwir i ddangos cydymffurfiaeth â safonau’r diwydiant ar gyfer falfiau aer ar gael. Yn ogystal, nid oedd cofnodion ar gael o waith adferol adweithiol yn dilyn nodi diffygion yn ystod archwiliadau falfiau aer. Atgoffir cwmnïau bod cadw cofnodion da yn hanfodol wrth ddangos rheoli risg effeithiol. Mae’r cwmnïau wedi ac yn ailasesu’r risgiau i ansawdd dŵr a achosir gan reoli falfiau aer a’r risgiau cymharol sy’n gysylltiedig â gwahanol gymwysiadau a lleoliadau. I’r perwyl hwn, mae cyfundrefnau arolygu a chynnal a chadw newydd yn seiliedig ar yr asesiad hwn wedi cael eu llunio ac yn cael eu llunio. Mae’r Arolygiaeth yn croesawu’r dull hwn ac yn annog y cwmnïau i fyfyrio ar yr asesiadau, y dulliau a’r cyfundrefnau arolygu hyn er mwyn gwella rheolaeth y risgiau hyn.

Cronfeydd dŵr gwasanaeth

Archwiliwyd y diwydiant ehangach a Chymru i ddeall iechyd asedau storio dŵr y rhwydwaith. Archwiliwyd cronfa ddŵr gwasanaeth Dŵr Cymru ym mis Mehefin 2024 fel rhan o archwiliad y gweithfeydd trin dŵr.

Archwiliwyd pedair cronfa ddŵr gwasanaeth Hafren Dyfrdwy ym mis Awst 2024, gan ddenu saith argymhelliad ynghylch dogfennu archwiliadau safle cwmni (dau), amodau storio sodiwm hypoclorit, trefniadau samplu mewn cronfeydd dŵr gwasanaeth llanw/trai, cofnodion archwilio falfiau aer, cyfleusterau samplu, a chategoreiddio asesiad risg pilen sy’n cael ei defnyddio y tu hwnt i oes ei hased. Yn ogystal, gwnaed deg awgrym ar draws y pedwar safle hyn. 

Back to top
Print all pages