- Drinking Water 2024 – Summary of the Chief Inspector’s report for drinking water in Wales - Welsh translation
- Rhagymadrodd
- Cyflenwadau dŵr a phrofion
- Cydymffurfio â safonau
- Dysgu o fethiannau cydymffurfio
- Dysgu o ddigwyddiadau
- Cysylltiadau defnyddwyr
- Iechyd asedau
- Cynllunio Diogelwch Dŵr ac Asesiad Risg
- Dwr crai
- Sylweddau poly a pherfflworoalkyl (PFAS)
- Rhaglen Archwilio wedi'i chwblhau gan yr Arolygiaeth.
- Argymhellion
- Gorfodi
- SEMD (Cyfarwyddyd Mesurau Diogelwch ac Argyfwng)
- NIS - Rheoliadau Systemau Rhwydwaith a Gwybodaeth
- Deunyddiau mewn cysylltiad â dŵr yfed (rheoliad 31)
- Cyhoeddiadau ymchwil
- Chwythwyr chwiban
- Gweithio gyda rhanddeiliaid
- Atodiad A – Nifer y profion a gynhaliwyd gan gwmnïau
- Atodiad B – Cydymffurfio â safonau
- Atodiad C – Methiannau a digwyddiadau cydymffurfio
Gorfodi
Mae’r Arolygiaeth yn cyhoeddi offerynnau cyfreithiol ansawdd dŵr yfed ar ei gwefan o dan raglenni gwella cwmnïau. Ystyrir bod offerynnau cyfreithiol diogelwch (SEMD a NIS) yn sensitif ac felly nid ydynt yn cael eu cyhoeddi yn y parth cyhoeddus. Mae crynodeb o’r offerynnau cyfreithiol a gyhoeddwyd yn 2024 isod.
| Type of legal instrument | Number | Companies |
| Regulation 28(4) notice relating to risks identified in water safety plans | 10 | Dŵr Cymru Welsh Water (7), Hafren Dyfrdwy (3) |
Mae’r offerynnau cyfreithiol unigol a restrir uchod wedi cael eu trafod yn fanwl, o fewn adroddiadau chwarterol y Prif Arolygydd a gyhoeddwyd drwy gydol 2024.
Yn 2024 gwnaed y rhan fwyaf o’r gwaith i sicrhau offerynnau cyfreithiol ar gyfer cyflawni rhaglenni gwella y mae cwmnïau wedi ymrwymo iddynt yn ystod PR24, a adlewyrchir yn yr offerynnau cyfreithiol ychwanegol a grynhoir yn y tabl isod. Mae’r offerynnau cyfreithiol hyn yn galluogi’r Arolygiaeth i fonitro cynnydd cynlluniau cwmnïau i fynd i’r afael â risgiau ansawdd dŵr yfed, NIS neu SEMD. Yn ei benderfyniad PR24, mae Ofwat wedi cysylltu’r danfoniadau rheoli prisiau ar gyfer cynlluniau gwella ag offerynnau cyfreithiol a gyhoeddwyd gan yr Arolygiaeth. Bydd yr Arolygiaeth yn parhau i weithio’n agos gydag Ofwat a’u diweddaru drwy gydol y Cynllun Rheoli Asedau.
| Type of legal instrument | Number | Companies |
| Regulation 28(4) notice relating to risks identified in water safety plans | 4 | Dŵr Cymru Welsh Water (4) |
| Undertaking accepted under section 19(1) of the Water Industry Act 1991 for drinking water quality improvements | 3 | Dŵr Cymru Welsh Water (2), Hafren Dyfrdwy |
| Undertaking accepted under section 19(1) of the Water Industry Act 1991 for SEMD improvements | 5 | Dŵr Cymru Welsh Water |
| Regulation 17(1) notice for improvements under the Network and Information Systems Regulations 2018 | 2 | Dŵr Cymru Welsh Water, Hafren Dyfrdwy |
| Formal acknowledgement of a set of actions (‘Acknowledged Actions’) | 1 | Dŵr Cymru Welsh Water |
Rhaglenni Trawsnewid
Un o weithgareddau allweddol Tîm Gorfodi’r Arolygiaeth yw rheoli’r rhaglenni trawsnewid. Gall yr Arolygiaeth gychwyn rhaglen drawsnewid lle mae sefyllfa risg cwmni’n codi neu’n cael ei gwireddu’n aml mewn maes gweithredu penodol. Er enghraifft, digwyddiadau ansawdd dŵr yfed lluosog, tebyg a achosir gan ddiffyg hyfforddiant priodol. Unwaith y bydd cwmni’n cael gwybod bod yr Arolygiaeth yn bwriadu eu rhoi mewn trawsnewidiad, maent yn ceisio gweithio ar y cyd i lunio rhaglen fesuradwy o welliannau.
Mae rhaglen drawsnewid yn cynnwys set o offerynnau cyfreithiol pwrpasol i fynd i’r afael â’r meysydd hynny o risg uchel. Maent yn gyffredinol yn fawr o ran cwmpas ac yn gofyn am ymdrech hirdymor, ddwys i symud y sefyllfa risg. Yn dilyn y gyfran gychwynnol o offerynnau cyfreithiol, gellir defnyddio offerynnau cyfreithiol dilynol i fynd i’r afael â materion sy’n deillio o’r rhaglen gychwynnol.
Nid yn unig y mae trawsnewid yn ymwneud â chwblhau’r gwaith sydd wedi’i gynnwys mewn hysbysiadau sy’n rhwymo’n gyfreithiol, ond mae’n ymwneud ag ymdrech gadarn a chyson i leihau’r risg gyffredinol. Gall agwedd personél y cwmni, yn enwedig y rhai mewn rolau arweinyddiaeth uwch, fod yn ffactor mawr yn hyn, sy’n pennu agwedd y cwmni yn y pen draw.
Dechreuodd Dŵr Cymru drawsnewid ym mis Mehefin 2024 yn dilyn proffil risg cynyddol fel y dangoswyd gan adroddiadau digwyddiadau a chydymffurfiaeth y cwmni a’r asesiad dilynol gan yr Arolygiaeth a’r nifer uchel o argymhellion a gynhyrchwyd gan yr adroddiadau hyn.
Datblygwyd y rhaglen drawsnewid mewn cydweithrediad â’r cwmni yn ystod 2024 a’i nod yw gwella perfformiad mewn nifer o feysydd allweddol megis hyfforddiant, llywodraethu, gweithdrefnau, ac adolygiad peryglon o risgiau mewn gweithfeydd trin dŵr. Cyflwynwyd pum hysbysiad trawsnewid i’r cwmni ar ddiwedd 2024.
Fel rhan o waith arferol ochr yn ochr â’r rhaglen drawsnewid, cytunwyd ar darged afliwio newydd ar gyfer AMP8 gyda’r cwmni, fodd bynnag nid oes unrhyw welliannau sylweddol o hyd ym mherfformiad y cwmni yn erbyn y metrig hwn, i’w ddod hyd at gyfartaledd y diwydiant. Mae’r targed AMP8 newydd yn darged ymestynnol o ostyngiad o 50% ar darged AMP7, gyda’r nod erbyn diwedd AMP9, y bydd y cwmni’n cyd-fynd â gweddill y diwydiant.
Mae’r cwmni wedi gofyn am drafodaeth ac adborth adeiladol ar adroddiadau carreg filltir, argymhellion ac agweddau eraill i gyflawni gwelliannau, sy’n gadarnhaol, ac mae’r cwmni wedi datgan nod i fod yn fwy agored a chydweithredol yn gyffredinol, sydd wrth gwrs yn cael ei groesawu. Mae’r Arolygiaeth wedi dechrau gweld gwelliannau yn yr adroddiadau a gyflwynwyd yn dilyn y trafodaethau hyn, ac yn annog y cwmni i barhau yn y modd hwn.
Mae’r hysbysiad Arolygu Cronfeydd Dŵr a Thanciau Gwasanaeth wedi’i reoli’n dda, hyd yn oed gyda chymhlethdodau mynediad hysbys i rai o’r asedau, aeth y cwmni i’r afael â hyn o fewn ei gynllunio a chwblhaodd y cwmni’r hysbysiad hwn ar amser, erbyn mis Mawrth 2025.
Roedd y dull a gymerodd y cwmni o ran yr hysbysiadau trawsnewid, yn enwedig yr hysbysiad Adolygiad Peryglon, wedi’i ystyried yn dda, ac mae’n ymddangos bod y cwmni’n gosod y lefel gywir o bersonél a chefnogaeth yn y gwaith o reoli’r hysbysiadau i sicrhau ei lwyddiant.
Mae’r cwmni’n awyddus i gael trafodaethau ac adborth ynghylch argymhellion, adroddiadau carreg filltir ac asesiadau eraill gan yr Arolygiaeth. Fodd bynnag, mae rhai ymatebion amddiffynnol neu sensitif yn parhau yn ystod y cyfarfodydd hyn. Er bod ystum amddiffynnol yn naturiol iawn, nod yr Arolygiaeth yw cynorthwyo’r cwmni i ddeall ein disgwyliadau a symud y cwmni i sefyllfa lle mae ei broffil risg yn lleihau.
Mae’r cwmni wedi dangos awydd i gwblhau’r rhaglen drawsnewid cyn gynted â phosibl. Fodd bynnag, rhaid iddo gofio bod rhai newidiadau diwylliannol yn cymryd mwy o amser i’w hymgorffori, ac er bod yr Arolygiaeth yn canmol y brwdfrydedd, rhaid i’r cwmni dderbyn bod y rhaglenni hyn yn cymryd sawl blwyddyn.